ΑΝΑΚΑΛΥΨΤΕ

ΤΟ ΝΗΣΙ
ΤΗΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ!

ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ

Ένα από τα δύο λιμάνια του νησιού η Αγία Μαρίνα, μικρός παραλιακός οικισμός επεκτάθηκε με το χρόνο και ενώθηκε με τον Πλάτανο, την αρχαιότερη συνοικία και πρωτεύουσα του νησιού. O ενοποιημένος πλέον οικισμός είναι το διοικητικό και εμπορικό κέντρο του νησιού. Από μακριά δείχνει μια μικρή πόλη που εκτείνεται αμφιθεατρικά ανάμεσα σε δύο βουνοπλαγιές με σπίτια, τα οποία απλώνονται από την παραλία μέχρι τους πρόποδες του Κάστρου.

Όσο πλησιάζουμε, όμως, η πόλη μας ξεδιπλώνει μια -μια τις ομορφιές της. Η γνωριμία με την Αγία Μαρίνα ξεκινά από το λιμάνι με το φρούριο Μπρούζι ή Μπούρτζι στην είσοδό του και το φάρο στην άκρη του και από την πλατιά προβλήτα και το γραφικό καρνάγιο με το ιστορικό ανεμόμυλο της Λέρου που διατηρείται άριστα.

Στην πρωτεύουσα διατηρούνται πολλά παραδοσιακά μονώροφα και διώροφα σπίτια, κι ανάμεσα τους πολλά αρχοντικά, πυκνοδομημένα, που δημιουργούν στενά γραφικά σοκάκια, προκαλώντας μας να περιπλανηθούμε σε αυτά. Συναντάμε τη νοσταλγική ατμόσφαιρα της παλαιάς πόλης, το Αυλάκι με τις βρύσες από το καθάριο νερό της πηγής του Παληασκλούπη, ή τον παλιό αλευρόμυλο.

ΑΛΙΝΤΑ

Τα Άλιντα βρίσκονται στο κέντρο του όρμου της Αγίας Μαρίνας (όρμος Αλίντων) και αποτελούν σήμερα την πιο εξελιγμένη τουριστική περιοχή του νησιού με τις περισσότερες σύγχρονες τουριστικές μονάδες. Το τοπίο είναι κατάφυτο από πεύκα και ελιές, με μια μεγάλη αμμουδερή παραλία και κρυστάλλινη θάλασσα.

Ο Πύργος Μπελένη, ένα κομψό αρχοντικό αναπαλαιωμένο με ιδιαίτερη φροντίδα, φιλοξενεί το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο με βιβλιοθήκη, μουσείο Τύπου καθώς και αίθουσα ζωγραφικής στην αυλή του οποίου οργανώνονται μεγάλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Σημαντικός από ιστορική σκοπιά είναι ο Δημοτικός Ξενώνας, το πρώτο ξενοδοχείο του νησιού, στο προαύλιο του οποίου βρέθηκε το Ιερό της Παλαιοχριστιανικής εκκλησίας της Παναγίας Γαλατιανής, με σπάνιας τέχνης ψηφιδωτά. Στη γύρω περιοχή βρίσκονται πολλές εκκλησίες με μεγαλύτερη τη βασιλική των Αγίων Σαράντα. Πολύ κοντά στα Άλιντα υπάρχει ο Κρυφός, μια μικρή ειδυλλιακή αμμουδιά κρυμμένη ανάμεσα στα βράχια που είναι προσιτή μόνο με βάρκα. Μέσα από το βυθό της αναβλύζει πηγή με παγωμένο νερό. Πάνω από τον Κρυφό υψώνεται το Κλειδί, το υψηλότερο σημείο της Λέρου. Τα γαλάζια νερά στον κόλπο των Αλίντων προσφέρονται για κάθε είδους θαλάσσια σπορ.

ΒΡΩΜΟΛΙΘΟΣ - ΤΟΥΡΚΟΠΗΓΑΔΟ

Δίπλα στο Παντέλι, ένας ανοιχτός όρμος, ο Βρωμόλιθος με μεγάλη αμμουδερή και σε μερικά σημεία βοτσαλωτή παραλία. Μικρά, φιλόξενα ξενοδοχεία, και ενοικιαζόμενα δωμάτια, ψαροταβέρνες με εκλεκτούς μεζέδες δίπλα στη θάλασσα, εξασφαλίζουν μια ευχάριστη και ήσυχη διαμονή. Απέναντι βρίσκεται το νησάκι της Αγίας Κυριακής με το εκκλησάκι στην κορυφή του.

Τουρκοπήγαδο: ένα παράθυρο με θέα, μια απόμακρη σπάνια ομορφιά του νησιού. Αμμουδιές ανάμεσα σε βράχια, πεντακάθαρες ακρογιαλιές για κολύμπι και ψάρεμα, μονοπάτια για ήσυχους περιπάτους σε συνδυασμό με απομεινάρια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου στο ύψωμα της Βίγλας, συνθέτουν ένα μοναδικό τοπίο.

ΓΟΥΡΝΑ - ΔΡΥΜΩΝΑΣ

Στα δυτικά του νησιού απλώνεται ένας άλλος ανοιχτός όρμος της Λέρου, η Γούρνα, με εξοχικά κέντρα, ξενοδοχεία, όμορφα σπίτια, περιβόλια και φυτείες με εσπεριδοειδή που συμπληρώνουν το τοπίο. Είναι γνωστός οικισμός σε όλους τους επισκέπτες του νησιού ιδιαίτερα για την πανέμορφη παραλία που υπάρχει (από τις λίγες παραλίες της Λέρου μεγάλης έκτασης με άμμο).

Νοτιότερα, στη συνέχεια του παραλιακού δρόμου, αφού προσπεράσουμε τη Γούρνα, βρίσκουμε τον Δρυμώνα. Στον Δρυμώνα υπάρχει το εκκλησάκι της Παναγιάς της Γουρλωμάτας με αξιόλογες αγιογραφίες, που χτίστηκε τον 14ο αιώνα με υλικά από ερειπωμένο κτίσμα της αρχαίας εποχής. Ο οικισμός είναι διάσπαρτος με ωραία θέα. Έχει μικρές μονάδες ενοικιαζόμενων δωματίων και ψαροταβέρνα, με ψάρια της ώρας, δίπλα στη θάλασσα.

ΚΑΜΑΡΑ - ΚΟΚΚΑΛΗ

Καμάρα: Πολύ κοντά στα Άλιντα βρίσκεται ο μεσογειακός οικισμός Καμάρα, που ξεκίνησε με τη μορφή γραμμικής ανάπτυξης κατά μήκος του κύριου οδικού άξονα, με χρήσεις κατοικίας και βιοτεχνίας – εργαστηρίων, και σήμερα εμφανίζει εικόνα διάσπαρτου μεν αλλά εξοπλισμένου με στοιχειώδεις εξυπηρετήσεις οικισμού, που παρουσιάζει σημαντική αύξηση πληθυσμού κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Απέχει από τον οικισμό της Αγίας Μαρίνας, περίπου 3,5 km.

Κατά μήκος του κύριου οδικού άξονα, μέσα στα όριά του ή πολύ κοντά σε αυτά, λειτουργούν βιοτεχνικές μονάδες και επαγγελματικά εργαστήρια ευρύτερης εμβέλειας, και συγκεκριμένα: Σύγχρονη μονάδα οινοποιείου (Τοπικός οίνος), Super Market, αρτοποιεία, εργαστήριο κοπής μαρμάρων και κατασκευής οικοδομικών υλικών, δύο μονάδες παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος, ξυλουργεία, επεξεργασία ειδών παραγωγής μοκέτας και συσκευασίας ζωοτροφών. Επίσης τα τελευταία χρόνια, έχει αναπτυχθεί εμπορικά και τουριστικά με ξενοδοχεία και πολλά καταστήματα.

Κόκκαλη: Στον πανέμορφο παραλιακό οικισμό της Κόκκαλης βρίσκεται το γραφικό εκκλησάκι του Αγιου Ισίδωρου κτισμένο σε ένα νησάκι μέσα στη θάλασσα το οποίο ενώνεται με ένα μικρό διάδορομο, δίπλα στο παλιό βουλιαγμένο λιμανάκι.

ΚΡΙΘΩΝΙ

Το Κριθώνι, ανάμεσα στα Άλιντα και την Αγία Μαρίνα, απλώνεται από τη θάλασσα ως ψηλά στο λόφο. Καταπράσινο, με όμορφα σπίτια, πολλά εκκλησάκια, παλιές Λέρικες κατοικίες, πολυτελή ξενοδοχεία και φιλόξενα ενοικιαζόμενα δωμάτια, κέντρα διασκέδασης, εστιατόρια ακόμα και πισίνες.

Στο Κριθώνι βρίσκεται το «Πατριαρχείο», ένα παλιό νεοκλασικό αρχοντικό, έχει στην αυλή του τη μικρή εκκλησία του Αγίου Σωφρονίου. Εδώ φιλοξενείτο κατά καιρούς ο Πατριάρχης Αλεξάνδρειας Σωφρόνιος.

ΛΑΚΚΙ

Τέσσερα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από τον Πλάτανο βρίσκεται το Λακκί, το κύριο λιμάνι της Λέρου, κλειστό και ασφαλές, το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου.

Διαθέτει σύγχρονες λιμενικές εγκαταστάσεις και δύο μονάδες εξυπηρέτησης σκαφών αναψυχής. Έχει την όψη τεράστιας λίμνης, η οποία αφήνει ένα άνοιγμα μόλις 400 μέτρων στην πλευρά της θάλασσας. Το φυσικό του αυτό χαρακτηριστικό ήταν και ο λόγος που ονομάστηκε Porto Lago (λιμάνι-λίμνη) από τους Ιταλούς και επιλέχθηκε ως ναύσταθμος.

Το Λακκί σήμερα διαθέτει μια αρκετά σύγχρονη αγορά, ξενοδοχειακές μονάδες, εστιατόρια και καφέ-μπάρ.

Ακόμα στο Λακκί υπάρχουν : το κεντρικό λιμάνι, τα γραφεία του κρατικού θεραπευτηρίου, εμπορικές και μεταποιητικές μονάδες ευρύτερης εμβέλειας, με συνέπεια τη συγκέντρωση, σε καθημερινή βάση, του μεγαλύτερου μέρους του οικονομικά ενεργού πληθυσμού του νησιού.

Ουσιαστικά, το Λακκί δεν λειτουργεί σαν οικισμός 2000 κατοίκων, αλλά πολύ περισσότερων. Υπάρχει ένας παραλιακός δρόμος που έχει μεγάλο πλάτος, ικανό για την εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών κάθε τύπου (από παρέλαση και συγκέντρωση πολιτών μέχρι τις λειτουργίες της Διοίκησης, του λιμανιού, του εμπορίου και ψυχαγωγικές).

Από εκεί ξεκινούν οι κύριοι δρόμοι του οικισμού που διασταυρώνονται με δρόμους εξίσου άνετους, παράλληλους προς την παραλία, σχηματίζουν οικοδομικά τετράγωνα κανονικού μεγέθους, και κάποιοι συνεχίζουν εκτός οικισμού σαν τμήματα του κύριου οδικού δικτύου του νησιού. Εκτός αυτών υπάρχει ένας δρόμος σε ημικυκλικό σχήμα που διασχίζει το ανατολικό, κεντρικό και νότιο τμήμα του οικισμού, που τέμνει όλους τους άλλους υπό γωνία, σχηματίζοντας την μεγάλη πλατεία Ρούσσου προς βορρά και του Αγίου Νικολάου προς νότο.

Στους δρόμους αυτούς οι πεζοί έχουν την άνεση να περπατούν χωρίς κίνδυνο. Εξάλλου στο Λακκί υπάρχουν μεγάλες πλατείες που είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν σαν τόποι επικοινωνίας και συγκέντρωσης πολιτών για διάφορους λόγους: εκπαίδευσης, αναψυχής, πολιτιστικών και κοινωνικών εκδηλώσεων. Επίσης η πόλη διαθέτει αρκετό πράσινο που εναρμονίζεται με το κτισμένο περιβάλλον και ιδιαίτερα στην παραλία, όπου παλιοί φοίνικες πλαισιώνουν και αναδεικνύουν τα σημαντικής μορφολογίας κτίρια και το αστικό περιβάλλον.

ΞΗΡΟΚΑΜΠΟΣ

Στις ήσυχες και αξιόλογες παραλίες της περιοχής μπορεί ο επισκέπτης να κάνει ανενόχλητος το μπάνιο του. Στο νοτιότερο τμήμα του νησιού, 7 χλμ. από την Αγία Μαρίνα συναντά κανείς ένα μικρό παραθαλάσσιο οικισμό, μπροστά στον οποίο ανοίγεται ο κόλπος του Ξηρόκαμπου με τις μικρές νησίδες, τα Γλαρονήσια, να ασφαλίζουν την είσοδό του κι απέναντι, σε απόσταση ενός ναυτικού μιλίου, απλώνεται η Κάλυμνος.

Τα σπίτια του Ξηρόκαμπου βρίσκονται διάσπαρτα σε μια μικρή κοιλάδα, φυτεμένη με ελιές, κυπαρίσσια, αμυγδαλιές και πολλά λουλούδια. Στο βάθος το τοπίο γίνεται ανηφορικό και στην κορυφή του λόφου, σε ύψος 70μ., βρίσκεται το Παλιόκαστρο ή κάστρο των Λεπίδων, παλαιότερο από το Κάστρο του Παντελίου. Είναι χτισμένο πάνω στα ερείπια αρχαίας ακρόπολης, η οποία χρονολογείται από το 2.500 π.Χ. και άκμασε τον 4ο π.Χ. αιώνα. Σήμερα βρίσκονται ερείπια των τειχών της , αλλά και λείψανα μεγάλου παλαιοχριστιανικού ναού (βασιλικής). Ανάμεσα στα ερείπια στέκει γραφικό το εκκλησάκι της Παναγίας.

Κοντά στον οικισμό του Ξηρόκαμπου βρίσκεται το γραφικό εκκλησάκι της Παναγίας της Καβουράδαινας, που θεωρείται από τα ομορφότερα του νησιού. Είναι χτισμένο πάνω στα βράχια της ακτής, σε θέση όπου κατά την παράδοση, ένας ψαράς που έψαχνε για καβούρια, βρήκε μέσα σε σχισμή την εικόνα της Παναγίας. Στον Ξηρόκαμπο μπορείτε να βρείτε τουριστικά καταλύματα και κέντρα εστίασης καθώς και κέντρα διασκέδασης.

Στην αμμουδερή και καταγάλανη παραλία του Ξηρόκαμπου μπορείτε να απολαύσετε το κολύμπι σε πεντακάθαρα νερά. Στους τολμηρούς δίνεται η δυνατότητα ελεύθερης κατάδυσης ή και με φιάλες. Στην περιοχή λειτουργεί σχολή εκπαίδευσης αυτοδυτών. Ο κόλπος του Ξηρόκαμπου χρησιμοποιείται από επαγγελματίες και ερασιτέχνες αλιείς. Παρουσιάζει ικανή τουριστική κίνηση με αντίστοιχη υποδομή. Επίσης, υπάρχουν αρκετά εστιατόρια κατα μήκος της παραλίας.

ΠΑΝΤΕΛΙ

Στα ανατολικά του νησιού, κάτω από τον Πλάτανο, βρίσκεται το Παντέλι. Το μικρό αυτό γραφικό ψαροχώρι, με το γνήσιο νησιώτικο χαρακτήρα του τείνει να ενωθεί με τον Πλάτανο. Τα παλιά παραδοσιακά σπίτια του μαζί με τις βάρκες και τα καΐκια των ψαράδων συμπληρώνουν την ειδυλλιακή εικόνα με φόντο το απέραντο μπλε της θάλασσας.

ΠΑΡΘΕΝΙ - ΑΓΙΑ ΚΙΟΥΡΑ - ΜΠΛΕΦΟΥΤΙΣ

Στο Παρθένι βρίσκεται το αεροδρόμιο. Τόπος ιστορικός, γνωστός από την αρχαιότητα. Εδώ λέγεται ότι υπήρχε το ιερό της Παρθένου Ιοκαλλίδος (της ΄Αρτεμης) και από εκεί πήρε και το Παρθένι το σημερινό του όνομα.

Στον αρχαιολογικό χώρο του Παρθενίου υπάρχουν τα ερείπια προϊστορικού συνοικισμού του 3800 π.Χ., πρόσφατα δε ανακαλύφθηκαν ερείπια ναού που ανήκουν στην Ελληνιστική περίοδο.

Στην ευρύτερη περιοχή βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου (10ος αι. μ.Χ.) χτισμένη με αρχαία υλικά, πιθανόν από ερείπια του ναού της Άρτεμης.

ΠΛΑΤΑΝΟΣ

Το Δημαρχείο στεγάζεται σε δύο νεοκλασικά κτίρια τα οποία δεσπόζουν του οικισμού. Παλιές και αξιόλογες είναι οι εκκλησίες του Χριστού και του Σταυρού, ενώ ιστορικό ενδιαφέρον έχει και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που ήταν η παλιά Μητρόπολη του νησιού. Βρίσκεται στο άκρο της συνοικίας και στα όρια του σκαλωτού μονοπατιού που οδηγεί στην κορυφή του λόφου στο Κάστρο.

Ο Πλάτανος η Αγία Μαρίνα και το Λακκί διαθέτουν τις μεγαλύτερες αγορές του νησιού. Στην πράξη αποτελούν μια όμορφη μικρή φιλόξενη πόλη που έχει πολλά να προσφέρει από σύγχρονα καταστήματα για κάθε είδους αγορές μέχρι τη μαγευτική θέα από το περίφημο Κάστρο. Χτισμένο στην κορυφή του λόφου Πιτύκι, δεσπόζει πάνω από την Αγία Μαρίνα, αγκαλιάζοντας όλη τη γύρω περιοχή με πανοραμική θέα στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.