Η Λέρος βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο του Αιγαίου πελάγους, μεταξύ της Νήσου Καλύμνου, της Νήσου Πάτμου και των Λειψών. Το σχήμα της νήσου είναι σχετικά επίμηκες με διεύθυνση ΒΔ – ΝΑ, παραταύτα δύνανται να διακριθούν τρία διαφορετικά τμήματα, επίσης επιμήκους σχήματος, με αντιδιαμετρική όμως διεύθυνση (ΔΝΔ – ΑΝΑ) τα οποία είναι :

• το βόρειο τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει τις περιοχές από το βορειότερο άκρο της Νήσου έως και τον άξονα που σχηματίζουν οι όρμοι Γούρνας και Αλίντων,
• το κεντρικό τμήμα, το περιλαμβάνει τις περιοχές μεταξύ των αξόνων που σχηματίζουν οι όρμοι Γούρνας – Αλίντων και Λακκίου – Παντελίου,
• και το νότιο τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει όλες τις περιοχές της Νήσου, νοτίως του άξονα που σχηματίζουν οι όρμοι Λακκίου – Παντελίου.

Οι ως άνω περιοχές ενώνονται διαμέσου δύο μεταβατικών ζωνών οι οποίες τοποθετούνται μεταξύ των όρμων Γούρνας – Αλίντων και Λακκίου – Παντελίου, έκαστη.

Οι κυριότερες κορυφές στο βόρειο τμήμα είναι η Βαγία (264m), το Κλειδί (321m), η Βίγλια (234m), το Μισορράχιδο (284m), ο Μάρκελλος (247m), η Κάτω Τσόχια και η Μεμιγκαριά. Το εν λόγω τμήμα χωρίζεται σε δύο υποτμήματα, ένα ανατολικό και ένα δυτικό, από υδρογραφικό άξονα 3ης τάξεως ο οποίος καταλήγει στον όρμο Παρθενίου ως άξονας 4ης τάξεως, με διεύθυνση ΒΒΔ – ΝΝΑ.

Στο ανατολικό υποτμήμα, όπου ανήκουν οι ορεινοί όγκοι Βαγιά, Κλειδί και Βιγλιά, το ανάγλυφο παρουσιάζεται ιδιαίτερα έντονο, με μεγάλες κλίσεις, κρημνώδεις ράχεις και απόκρημνες ακτές, με εξαίρεση αυτή του όρμου Μπλεφούτη. Τούτο οφείλεται στο ότι η περιοχή δομείται, σχεδόν αποκλειστικά από ανθρακικά πετρώματα, τα οποία δεν αποσαθρώνονται εύκολα.

Στο δυτικό υποτμήμα ανήκουν οι ορεινοί όγκοι Μισορράχιδο, Μαρκέλλος, Κάτω Τσόχια και Μεμιγκαριά, οι οποίο δομούνται από μεταμορφωμένα πετρώματα και νεογενείς σχηματισμούς οι οποίοι εμφανίζουν μεγαλύτερη επιδεκτικότητα στην αποσάθρωση από τους ανωτέρω ανθρακικούς σχηματισμούς, με συνέπεια το σχηματισμό ηπιότερου ανάγλυφου από ότι στο ανατολικό υποτμήμα. Παραταύτα το ανάγλυφο και στο δυτικό υποτμήμα χαρακτηρίζεται σχετικά έντονο, με κρημνώδεις ακτές, ιδιαίτερα στις παρυφές του Μαρκέλλου και του Μισορράχιδου. Το υδρογραφικό δίκτυο, σε όλο το βόρειο τμήμα, είναι δενδριτικό ευρισκόμενο στη φάση της νεότητας.

Στο κεντρικό τμήμα οι κυριότερες κορυφές είναι η Πατέλα (250m), το Καστέλλι (148m), η Βιτσιλιά (143m) καθώς και κάποιες λοφώδεις εξάρσεις, στα βόρεια περιθώρια του τμήματος, οι οποίες δεν ξεπερνούν σε ύψος τα 130m. Το ανάγλυφο στο συγκεκριμένο τμήμα εμφανίζεται σχετικά έντονο και ιδιαίτερα στην περιοχή του ορεινού όγκου Καστέλλι, ο οποίος δομείται από ανθρακικά πετρώματα. Το υδρογραφικό δίκτυο του κεντρικού τμήματος βρίσκεται και αυτό στη φάση της νεότητος, είναι κυρίως δενδριτικό, εκτός από λίγες περιπτώσεις όπου αποκτά ορθογώνια μορφή, ενώ σε γενικές γραμμές ακολουθεί κοιλάδες οι οποίες δημιουργούνται από τεκτονικά αίτια.

Το νότιο τμήμα της Νήσου Λέρου, εμφανίζει το εντονότερο από όλα τα τμήματα ανάγλυφο, λόγω της λιθολογικής του δομής, η οποία αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από ανθρακικούς σχηματισμούς, έντονα τεκτονισμένους. Ένα άλλο μορφολογικό χαρακτηριστικό του νοτίου τμήματος είναι ο διαχωρισμός σε δύο υποτμήματα, ένα δυτικό και ένα ανατολικό, από μία ρηξιγενή ζώνη, η οποία ξεκινά από τον όρμο του Ξηροκάμπου και φθάνει έως και τον όρμο του Λακκίου. Κυριότερες κορυφές του δυτικού υποτμήματος είναι ο Φούρνος (256m) και ο Γκουμπάρδος (326m) όπου εμφανίζεται και το πλέον εντονότερο ανάγλυφο, με μεγάλες κλίσεις, κρημνώδεις ράχες, απόκρημνες ακτές, τοπικά καρστικά έγκοιλα κ.α., ενώ στο ανατολικό υποτμήμα οι κυριότερες κορυφές είναι ο Τουρτούρας (265m) και η Τσουγκούνα (221m) με παρόμοιο ανάγλυφο. Το υδρογραφικό δίκτυο του συγκεκριμένου τμήματος βρίσκεται στη φάση της νεότητος, είναι δενδριτικό, ενώ σε γενικές γραμμές ακολουθεί κοιλάδες οι οποίες δημιουργούνται από τεκτονικά αίτια.

Ανάμεσα στο βόρειο, το κεντρικό και το νότιο τμήμα υπάρχουν δύο μεταβατικές ζώνες, οι οποίες αντιστοιχούν στους άξονες των όρμων Αλίντων - Γούρνας και Παντελίου – Λακκίου, όπως αναφέρεται και ανωτέρω. Σε αυτές τις ζώνες το ανάγλυφο είναι ομαλό, με μικρές κλίσεις, μικρή επιφανειακή απορροή και χαμηλά υψόμετρα. Ουσιαστικά αντιστοιχούν σε περιοχές απόθεσης υλικού, από τους πέριξ αυτών χείμαρρους και για αυτό το λόγο οι γεωμορφές που απαντώνται στις συγκεκριμένες περιοχές αντιστοιχούν σε γεωμορφές ποτάμοχειμάρρειων διεργασιών.